kafkasya

Yeni Üyelik

uzerine.com a üye olmak için tıklayın

Haber bülteni üyeliği

Kabardey-Balkar Cumhuriyeti

Coğrafi konum

Kuzey Kafkasya'da, Kafkas Dağları'nın kuzey eteklerinde, Terek Irmağı havzasında yer alır. Kuzeyinde Rusya, doğusunda Kuzey Osetya, güneyinde Gürcistan, batısında ise Karaçay-Çerkes bulunur. Bir bölümünün ormanlarla kaplı olmasına rağmen kuzey bölümü geniş bozkırdır. Balkarlar daha çok Karaçaylıların doğusunda Baksam, Çegem ve Çerek Nehirlerinin geçtiği vadilerde yoğunlaşmışlardır. Cumhuriyetin yüzölçümü 12.500 km2'dir.

Yeni dönemde Kabardey-Balkar Cumhuriyeti

18 Aralık'ta ilk Balkar Halk Ulusal Konseyi kongresi, Balkaryanın bağımsızlığını ve Rusya Federasyonu içerisinde bir Balkarya Cumhuriyeti oluştuğunu ilan etti. Kabardey-Balkar bağımsızlığı 31 Aralık 1991'de ilan edildi. 1995 zarfında federal yetkililerle ikili bir anlaşma imzalandı. 21 Şubat 1996'da Başkan Valeri Kokov, Cumhuriyetin, Bağımsız Devletler Topluluğu'nun Abhazya'ya yaptırım uygulaması şeklindeki kararına uymayacağını ilan etti. Kabardey-Balkar idari bir Başkanlığa ve bi-cameral bir yasama meclisine sahiptir. Yasama Meclisi, Cumhuriyetin Sovyeti olarak bilinen bir üst kurum ve Temsilciler Sovyeti denilen bir alt kurumdan oluşmaktadır. Eski yönetici sınıf yetkilerin federal hükümet ve komünist parti arasında bölünmesine rağmen kontrolü elinde tutmaktadır.

Sosyal ve kültürel hayat

Kabardey-Balkarlar sünni Müslümandırlar. Kabardeylerin ana dili Kafkas dillerinin Abhaz-Adıge grubuna aittir. Balkarlar Ural-Altay dil ailesinin, Türk kolu olan Kıpçak grubunun bir boyu olan Karaçaylılara çok yakın bir dili konuşurlar. İki halk da hemen hemen istisnasız ve ilk dil olarak kendi ana dillerini kullanırlar. Çoğu resmi dil olan Rusça'yı çok iyi konuşur. 1984 verilerine göre bu ülkede 143 ortaokul (10 yıllık-126.000 öğrenci), 10 teknik (87.000 öğrenci), 2 üniversite (11.500 öğrenci) bulunmaktadır. Cumhuriyet 250 kütüphane, 3 müze, 231 kültür kulübene sahiptir. Çok sayıda tiyatro ve sinema bulunmaktadır. Kabardey dilinde 2 dergi, 2 gazete, Balkar dilinde 1 gazete basılmaktadır.

Ekonomik durum

Kabardey-Balkar ekonomisinin temelini sanayi sektörü oluşturmaktadır. GSMH'nin % 60'ından fazlasını sanayi sektörü oluşturur. Ağır sanayi, elektrik enerjisi üretimi ve metalurji önemlidir. Makine yapımı da gelişmiştir. Bu cumhuriyette tarım gelişmiştir. Kabardey düzlüğünde buğday, mısır, darı ve ayçiçeği yetiştirilir. Dağların eteklerinde de sebze ve meyve ve üzüm yetiştirilmektedir. Ayrıca hayvancılık da yapılmaktadır. Dağ köylerinde zengin otlaklar vardır. Ülke dağ turizminde ilerlemektedir.

Sanayi Ve Tarım Sektörü Üretimi (1989 Yılı)

Not: Bu yazı "Marmara Üniversitesi Ortadoğu ve İslam Ülkeleri Ekonomik Araştırma Merkezi" tarafından hazırlanan "Yeniden Yapılanma Sürecinde Türk Cumhuriyetleri ve İslam Ülkelerinin Sosyo-Ekonomik Yapıları ve Türkiye İle İlişkileri adlı çalışmadan derlenmiştir. F.Taştekin